Wszyscy znamy niezręczne uczucie utknięcia w pokoju bez okien, oświetlonym zimnymi jarzeniówkami. Naukowcy potwierdzili, że szkodliwy wpływ pracy w środowisku bez okien jest zjawiskiem uniwersalnym oraz że istnieje silny związek między ekspozycją na światło dzienne w miejscu pracy a snem, aktywnością i jakością życia pracowników biurowych. Osoby pracujące w miejscu bez okien zgłaszają niższe wyniki w zakresie mierników jakości życia związanych z problemami fizycznymi i witalnością oraz wykazują gorsze wyniki w miarach ogólnej jakości snu, wydajności snu i dysfunkcji w ciągu dnia.
Zdrowie. Wpływ światła dziennego na rytmy dobowe
Rytmy dobowe to zmiany biologiczne, umysłowe i behawioralne, które następują po 24-godzinnym cyklu i są wrażliwe na dostęp do światła i jego ilości w ciągu dnia. Rytmy dobowe są typowe prawie dla wszystkich żywych organizmach, w tym ludzi, zwierząt, roślin, a nawet w maleńkich drobnoustrojach. Rytmy dobowe są regulowane przez wytwarzane naturalnie czynniki w ciele, ale w większości wpływają na nie sygnały z otoczenia. Światło jest takim właśnie głównym sygnałem, który wpływa na rytm dobowy. Ekspozycja na światło włącza i wyłącza geny kontrolujące wewnętrzne zegary organizmu. Rytmy dobowe dyktują cykle snu i czuwania, uwalnianie hormonów, temperaturę ciała i inne ważne funkcje organizmu.
„Zegar główny”, który kontroluje rytmy dobowe, składa się z grupy komórek nerwowych w mózgu zwanych jądrem nadskrzyżowaniowym, które zawiera około 20 000 komórek nerwowych i znajduje się w podwzgórzu. Jądro nadskrzyżowaniowe otrzymuje informacje o oświetleniu i jakości światła przez siatkówkę. Siatkówka zawiera fotoreceptory, które można nazwać mianem ,,drzwi” do mózgu, gdyż służą do widzenia, ale również zawiera wyspecjalizowane komórki, które są światłoczułe i rzutują bezpośrednio na uruchamianie głównego zegara dobowego i synchronizację rytmów biologicznych. Jądro pobiera informacje o długości dnia i nocy z siatkówki, interpretuje je i przekazuje do szyszynki. W odpowiedzi na sygnały wydziela się hormon melatoninę. Wydzielanie melatoniny osiąga szczyt w nocy i spada w ciągu dnia, co napędza nasz cykl snu i czuwania. Dlatego zaburzenia w ilości i jakości światła mają tak ogromny wpływ na rytm dobowy człowieka. Niedobór światła skutkuje dodatkowo degeneracją neuronów dopaminoaminergicznych, co w konsekwencji prowadzi do rozwinięcia się symptomów depresji, charakteryzujących się obniżeniem jakości życia, mniejszą przyjemnością oraz znacznie bardziej obniżoną wydajnością skupienia i pracy.
Dlatego – jeśli masz problemy ze snem i pracujesz w środowisku bez okien, możesz znacząco wpłynąć na swoją jakość życia dbając o zwiększenie ilości światła poprzez stosowanie dodatkowych lamp z ciepłym światłem, bądź zmianę miejsca pracy na takie, gdzie będziesz miał ułatwiony dostęp do okna, a przez to również do światła i słońca w trakcie dnia i długich godzin pracy.